صورت جریان وجوه نقد چیست ؟
تاریخ انتشار: ۱۴۰۰/۰۸/۱۸
تهیه و تنظیم: آتنا حشمی
صورت جریان وجوه نقد چیست؟
صورت جریان وجوه نقد (Cash flow Statement) یکی از صورت‌های مالی است که داده‌های کلی مربوط به همه ورودی‌های نقدی‌ای را که یک شرکت از فعالیت‌های در حال انجام و منابع سرمایهگذاریهای خارجی دریافت می‌کند، ارائه می‌دهد. همچنین شامل کلیه وجوه خروجی نقدی است که برای فعالیت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری در یک دوره معین پرداخت می‌شود. به بیان ساده گزارش گردش وجوه نقد گزارشی از خلاصه جریانات مالی شرکت در یک دوره مالی است.
در این گزارش، جریانات ورود و خروج وجوه نقد در موارد زیر ارائه می‌شوند:
جریانات نقدی ناشی از فعالیت‌های عملیاتی:
فعالیت‌های عملیاتی شامل فعالیت‌های اصلی مولد درآمد عملیاتی در واحد تجاری است.
➕ جریانات ورود وجه نقد در فعالیت‌های عملیاتی:
• دریافت‌های نقدی حاصل از فروش و خدمات
• دریافت‌های نقدی حاصل از حق امتیاز و حق الزحمه و کارمزد و سایر درآمدهای عملیاتی
➖ جریانات خروج وجه نقد در فعالیت‌های عملیاتی:
• پرداخت‌های نقدی به فروشندگان کالا و خدمات
• پرداخت‌های نقدی به کارکنان واحد تجاری
• پرداخت‌های نقدی به ارائه‌دهندگان خدمات بیمه، تبلیغات و سایر خدمات مشابه
جریانات نقدی ناشی از بازده سرمایه‌گذاری‌ها و سود پرداختی بابت تأمین مالی:
در واحدهایی که فعالیت‌های اصلی و مستمر آن‌ها شامل سود سهام، سود پرداختی و سود تسهیلات به صاحبان سپرده‌ها باشد، دریافتها و پرداخت‌های نقدی مرتبط با آن در صورت جریان وجوه نقد جزو فعالیت‌های عملیاتی طبقه‌بندی می‌شوند. کلیه مبالغ دریافتی و پرداختی در ارتباط با سود سهام، درآمد سرمایه‌گذاری و سود و کارمزد تامین مالی (تسهیلات دریافتی) جزو این سر فصل است.
➕ برخی از جریانات ورود وجه نقد در بازده سرمایه‌گذاری‌ها و سود پرداختی بابت تأمین مالی:
• سود کارمزد دریافتنی
• سود سهام دریافتنی
➖ برخی از جریانات خروج وجه نقد در بازده سرمایه‌گذاری‌ها و سود پرداختی بابت تأمین مالی:
• سود کارمزد پرداختنی
• سود سهام پرداختنی
• بخش هزینه‌های تامین مالی اقساط اجاره به شرط تملیک پرداختنی
جریانات نقدی ناشی از مالیات بر درآمد:
در این ساختار، تنها پرداختها یا علی‌الحساب‌های پرداختی از مالیات بر درآمد و یا استرداد مبالغ پرداختی، گزارش شده و این قسمت، مالیات‌های تکلیفی و مستقیم را در برنمی‌گیرد.
➖ نمونه‌ای از جریانات خروج وجه نقد ناشی از مالیات بر درآمد:
• مالیات پرداختنی بابت عملکرد واحد تجاری
جریانات نقدی ناشی از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری:
این ساختار شامل جریان‌های نقدی مربوط به تحصیل و فروش سرمایهگذاریهای کوتاه‌مدت و بلندمدت، دارایی‌های ثابت مشهود و دارایی‌های نامشهود است. علاوه بر این، پرداخت و وصول تسهیلات اعطایی به اشخاص مستقل از واحد تجاری نیز در این قسمت قرار می‌گیرد.
➕ برخی از جریانات ورود وجه نقد در فعالیت‌های سرمایه‌گذاری:
• دریافت‌های نقدی حاصل از فروش سرمایه‌گذاری در سهام اوراق مشارکت و اوراق قرضه
• دریافت‌های نقدی حاصل از فروش دارایی‌های ثابت مشهود و دارایی‌های نامشهود
• دریافت‌های نقدی مرتبط با اصل سپرده‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت بانکی
• دریافت‌های نقدی حاصل از وصول وام‌های پرداختنی
➖ برخی از جریانات خروج وجه نقد در فعالیت‌های سرمایه‌گذاری:
• پرداخت‌های نقدی جهت تحصیل سرمایه‌گذاری‌ها در سهام، اوراق مشارکت و اوراق قرضه
• پرداخت‌های نقدی جهت تحصیل دارایی‌های ثابت مشهود و دارایی‌های نامشهود
• سپرده‌گذاری نزد بانک‌ها در قالب سپرده‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت
• وام‌های نقدی پرداختی به سایر اشخاص شامل قرض‌الحسنه
جریانات نقدی ناشی از فعالیت‌های تأمین مالی:
منظور از فعالیت‌های تأمین مالی، مواردی است که منجر به تغییر ساختار سرمایه می‌شوند.
➕ برخی از جریانات ورود وجه نقد در فعالیت‌های تامین مالی:
• دریافت‌های نقدی حاصل از صدور سهام
• دریافت‌های نقدی حاصل از صدور اوراق مشارکت، اوراق قرضه، وام ها و سایر تسهیلات کوتاه‌مدت و بلندمدت
➖ برخی از جریانات خروج وجه نقد در فعالیت‌های تامین مالی:
• بازپرداخت اصل اوراق مشارکت، اوراق قرضه، وام‌ها و سایر تسهیلات دریافتی
• پرداخت بخش اصل اقساط و اجاره به شرط تملیک
• پرداخت هر گونه مخارج به جز سود تضمین شده و کارمزد پرداختی بابت تامین مالی
◀️ نکته ۱:
مطابق با جدیدترین نسخه تجدیدنظر شده استاندارد شماره ۲ حسابداری مربوط به سال ۱۳۹۷، صورت جریان وجوه نقد باید جریانات نقدی طبقه‌بندی شده را بر حسب فعالیت‌های عملیاتی، فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و فعالیت‌های تامین مالی گزارش کند و سایر موارد به صورت جداگانه افشا و به عنوان یکی از این دسته‌ها طبقه‌بندی شوند.
◀️ نکته ۲ :
مطابق با استانداردهای حسابداری معاملات غیرنقدی (معاملات بی تاثیر بر وجه نقد) در صورت جریان وجه نقد منعکس نمی‌شوند و فقط در صورت با اهمیت بودن در یادداشت‌های توضیحی به نحوی مناسب افشا می‌شوند.
روش‌های تهیه صورت جریان وجوه نقد :
محاسبه و تهیه صورت جریان وجوه نقد به دو روش مستقیم و غیرمستقیم انجام می‌گیرد:
🔵 روش مستقیم:
به موجب این روش، ناخالص وجوه نقد دریافتی و پرداختی بر حسب طبقات عمده افشاء می‌شود به طوریکه فعالیت‌های عملیاتی بر اساس جریان‌های نقدی ورودی و جریان‌های نقدی خروجی ناشی از عملیات به تفکیک گزارش می‌شوند. همچنین جریان‌های نقدی ورودی و خروجی که در سایر بخش‌ها نتوان طبقه بندی کرد در این بخش منعکس می‌شود. این روش انواع مختلفی از پرداختها و دریافتی‌های نقدی را گردآوری می‌کند که شامل: پول نقد پرداخت شده به تأمین‌کنندگان، دریافتی‌های وجوه نقدی از مشتریان و پول نقد پرداخت شده برای پرداخت حقوق است. این ارقام با استفاده از مقدار اولیه و مقدار ثانویه نقدینگی (در طول دوره مالی) موجود در انواع حساب‌های تجاری و بررسی کاهش یا افزایش خالص حساب‌ها محاسبه می‌شود.
روش مستقیم نسبت به روش غیرمستقیم نیازمند نیروی کار و سازماندهی بیشتری است. برای هر تراکنش نقدی نیاز به دریافت و پیگیری دریافت و برای پرداخت وجوه نقد نیز تراکنش‌ها میبایستی کنترل و ثبت گردد. این روش مناسب شرکت‌های نسبتاً بزرگ و امکانات مکانیزه و تراکنش‌های کم حجم ولی ارزش بالاست.
- گزارش گردش وجوه نقد به شیوه مستقیم با مشخص کردن منابع و مصارف در سیستم خزانه داری پیوست قابل تهیه است.
🔴 روش غیرمستقیم:
درآمد خالص و عوامل کاهش ارزش دو گزینه مورد توجه در روش غیرمستقیم هستند. در این روش فعالیت‌های عملیاتی بر اساس تعدیل سود عملیاتی و تبدیل آن به جریان وجوه نقد ناشی از عملیات گزارش می‌شود. به موجب این روش، سود یا زیان عملیاتی با انجام تعدیلاتی به خالص جریان‌های نقدی ناشی از فعالیت‌های عملیاتی تبدیل می‌شود. یکی از این تعدیلات، اثر معاملات و رویدادهایی است که دارای ماهیت غیرنقدی هستند. همچنین اثر اقلامی که در محاسبه سود یا زیان عملیاتی دوره جاری منظور شده باشد، لیکن جریان‌های نقدی مرتبط با آن‌ها در دوره‌های قبل حادث شده یا در دوره‌های آینده حادث خواهد شد و بالعکس نیز جزئی از این تعدیلات به شمار می‌رود.
از آنجاییکه این روش ساده‌تر است، بسیاری از مشاغل کوچک این رویکرد را بیشتر ترجیح میدهند.
- گزارش گردش وجوه نقد به صورت غیرمستقیم در گزارش‌های پارامتریک سیستم حسابداری پیوست تهیه می‌شود.
تفاوت روش مستقیم و غیرمستقیم تنها در ارائه بخش عملیاتی است و سایر بخش‌های صورت جریان وجوه نقد در هر دو روش یکسان است.
◀️ نکته ۳ :
مطابق با استانداردهای حسابداری اگر صورت جریان وجوه نقد به روش مستقیم تهیه شود باید صورت تطبیق سود (زیان) خالص عملیاتی با وجه نقد ناشی از فعالیت‌های عملیاتی در یادداشت‌های توضیحی همراه صورت‌های مالی افشا شود.
