۱۹۷۳ | OLAP چیست ؟
OLAP (Online Analytical Processing)
یک رویکرد (approach) برای ارائه پاسخ سریع به پرس و جوهای تحلیلی چند بعدی (multi-dimensional analytical)است. در حقیقت OLAP خود جزئی از بخش بزرگتری به نام business intelligence است که تکامل یافته سیستم های OLTP(Online Transaction Processing) می باشد. برنامه های کاربردی معمول OLAP شامل گزارشهای تجاری مرتبط با فروش و بازیابی، مدیریت فرآیند کسب و کار (business process management)، تعیین بودجه و پیش بینی آن و گزارش های مالی از این دست می باشند. در حقیقتOLAP کاربران را قادر به تجزیه و تحلیل چند بعدی و تعاملی از دیدگاه های محتلف می سازد. در حقیقت این سیستم ها اطلاعات مورد نیاز خود را با استفاده از یک ساختار Hierarchical و یک Data Model چند بعدی اقدام به ساده سازی محاسبات پرداخته و به گونه ای متفاوت از سیستم های عملیاتی قادر است تا گزارشهای معنی دارتر و کلان تر و مدیریتی را با سرعتی مناسب تهیه نماید. عملکرد OLAP به این صورت است که اطلاعات گوناگونی را از سیستم های عملیاتی بصورت مداوم و خلاصه شده بروی مکعب های OLAP ( OLAP cube) کپی میکند. در حقیقت هسته اصلی OLAP مکعبهای OLAP هستند این مکعبها به نام های multidimensional cube یا hypercube نیز نامیده می شوند. باید توجه داشت که در OLAP معیار های مهم تحلیل بعنوان ابعاد مختلف مکعب درنظر گرفته می شوند این مکعب ها از حقایق عددی تشکیل شده اند که بوسیله ابعاد مختلف مکعب دسته بندی شده اند(حقایق عددی measures نامیده می شود). به عنوان مثال در یک سیستم OLAP مکعب فروش را در نظر بگیرید. در این مکعب، سه معیار اساسی زمان، محصول و مشتری به عنوان ابعاد مکعب درنظر گرفته می شود. هر بعد می تواند دارای سلسله مراتبی نیز باشد، در این مثال سلسله مراتب زمان می تواند ماه، هفته، روز و … باشد. در یک سیستم OLAP پس از تکمیل مکعب های متعدد مورد نیاز و معرفی جداول مختلف از پایگاه داده های مختلف به عنوان منبع تغذیه مکعبها، سیستم های OLAP واسط کاربری لازم را در اختیار کاربران قرار میدهد تا هر یک از آنها قادر باشند گزارشهای مورد نیاز خود را از منظر و دیدگاه خود تهیه نمایند.
OLAP شامل سه عملیات عمده تحلیل است:
۱- consolidation (roll-up) : این مرحله شامل تجمیع داده هایی است که می تواند بروی یک یا چند بعد محاسبه و قرار داده شده باشد . به عنوان مثال می توان اطلاعات تمامی دفاتر فروش را در واحد فروش انباشته کرد و یا فروش را بر اساس مقدار بیشتر فروش در هر دفتر بخش بندی کرد.
۲– drill-down: یک تکنیک است که به کاربران اجازه می دهد بر اساس جزئیات حرکت کنند. به عنوان مثال کاربر مقدار فروش یک محصول خاص را در منظقه مورد نظر خود مشاهده نمایند.
۳- slicing and dicing : یک ویژگی است که به کاربران اجازه می دهد برشی از اطلاعات یک مکعب OLAP را بر مبنای دیدگاه های متفاوت مشاهده نماید.
برخی از بزرگترین تولید کنندگان سیستم های OLAP در دنیا بر اساس میزان فروش به ترتیب عبارتند از : Microsoft ،Oracle ، IBM و SAP
